TenneT, beheerder van het landelijke hoogspanningsnet, werkt overal in Nederland aan de verzwaring en uitbreiding van het hoogspanningsnet. Dit is nodig om aan de snel toenemende vraag naar elektriciteit te kunnen blijven voldoen. Een aantal grote uitbreidingsprojecten in het hoogspanningsnet van de provincies Gelderland en Utrecht en in de Flevopolder (Zuidelijk en Oostelijk Flevoland) duurt langer dan gepland. Hierdoor moeten grootverbruikers van elektriciteit en de grotere producenten van wind- en zonnestroom in deze regio’s langer wachten op een nieuwe of zwaardere aansluiting. In de oorspronkelijke planning ging TenneT nog uit van oplevering van de projecten in 2029, in de nieuwe planning gaat de netbeheerder uit van 2033 en bij nog meer tegenslagen van 2035. TenneT en regionale netbeheerders Liander (de Flevopolder en Gelderland) en Stedin (Utrecht) informeren de klanten die dit betreft de komende dagen.
Robert Kuik, directeur Netplanning bij TenneT: “Dit is een buitengewoon teleurstellende boodschap, niet alleen voor ondernemers en organisaties die langer moeten wachten, maar voor de hele regio. De druk op het elektriciteitsnet in dit gebied is al ongekend hoog. Dat is iets wat ons grote zorgen baart. We realiseren ons heel goed welke impact dit heeft op de economie, op woningbouw en op de voortgang van de energietransitie. Dit is niet het tempo dat Nederland nodig heeft. Ondanks intensieve samenwerking met de provincies en gemeenten worden we geconfronteerd met onvoorziene belemmeringen: langdurige procedures, complexe locatievraagstukken en grondverwerving die veel meer tijd kosten dan we willen. We blijven alles op alles zetten om samen met onze partners oplossingen te versnellen.”
Gedeputeerde Harold Hofstra (Energie) van de provincie Flevoland: “Netcongestie is een nationale uitdaging die vraagt om een gezamenlijke aanpak. In Flevoland werken we nauw samen met netbeheerders en gemeenten om slimme en duurzame oplossingen te realiseren. Het Rijk speelt hierin een belangrijke rol door beleid en regelgeving te ondersteunen en middelen beschikbaar te stellen voor innovatie, zoals energieopslag en netbewuste bouw. Samen zetten we ons in voor een toekomstbestendig elektriciteitsnet.”
Van 1 naar 4 deelnetten
Op dit moment is het hoogspanningsnet van de provincies Gelderland en Utrecht en de Flevopolder één geheel. TenneT knipt dit net op in vier deelnetten. Elk deelnet krijgt een eigen aansluiting op de landelijke 380.000 volt hoogspanningsring. Hierdoor creëert TenneT meer capaciteit in de verschillende gebieden en verdwijnt de onderlinge afhankelijkheid van de regio’s. Om deze opdeling in vier delen te realiseren is de verzwaring van een viertal bestaande hoogspanningsstations in deze regio cruciaal: Lelystad, Dodewaard, Doetinchem en Breukelen-Kortrijk. Pas als deze in werking zijn kunnen de netbeheerders nieuwe en zwaardere aansluitingen voor partijen op de wachtlijst mogelijk maken. Het opknippen in de vier deelnetten kan echter pas plaatsvinden als er ook een nieuw hoogspanningsstation in Utrecht Noord is gerealiseerd.
Projecten in de Flevopolder
TenneT werkt volop aan de uitbreiding en verzwaring van het hoogspanningsstation Lelystad. De netbeheerder verwacht het station in 2029 in gebruik te nemen. Ook op andere plaatsen in de provincie werkt TenneT aan het hoogspanningsnet. Zo bouwt TenneT samen met Liander net buiten Lelystad aan de realisatie van een nieuw elektriciteitsstation genaamd Lelystad Larserringweg. Dit moet in 2027 klaar zijn.
Maatregelen noodzakelijk
TenneT, Stedin, Liander, betrokken provincies en het ministerie van Klimaat en Groene Groei werken al geruime tijd aan de uitvoering van een maatregelenpakket om overbelasting van het elektriciteitsnet in de provincies Utrecht, Gelderland en de Flevopolder vanaf 2026 te voorkomen. Deze aanpak is met deze recente vertragingen onverminderd urgent. Een van de maatregelen is het invoeren van een wachtlijst voor consumenten en kleine ondernemers. Die wachtlijst is er nu nog niet, maar de kans hierop neemt door deze ontwikkelingen wel toe.
Elektriciteitsgebruik liefst buiten de spits
Ondanks de wachtlijsten voor extra vermogen zijn er ook maatregelen die ondernemers en andere grootverbruikers van elektriciteit nu vaak al kunnen nemen om te starten, verduurzamen of verder te groeien. Bijvoorbeeld door energiebesparende maatregelen te nemen of door het huidige elektriciteitsverbruik zoveel mogelijk te verschuiven naar buiten de spitsuren op het elektriciteitsnet en opgewekte stroom zoveel mogelijk direct zelf te gebruiken. Ook een aansluiting delen of gebruikmaken van nieuwe flexibele contractvormen kunnen helpen. Dit vraagt flexibiliteit van deze grootverbruikers, iets wat in het energiesysteem van de toekomst een vanzelfsprekendheid wordt.
Meer vertragingen verwacht
In april kondigde TenneT aan dat enkele projecten in Noord-Brabant en Limburg langer duren dan gepland en gaf de netbeheerder een landelijke waarschuwing dat meer projecten in Nederland de komende jaren vertraging oplopen. TenneT spant zich tot het uiterste in om dit te voorkomen, maar kan dat niet alleen. De netbeheerder roept overheden, toezichthouders en andere betrokkenen op om de broodnodige uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet te helpen realiseren.
De versnellingsmaatregelen die het ministerie van Klimaat en Groene Groei en TenneT recent hebben gepresenteerd staan in deze aanpak centraal. De potentiële effecten van het pakket op de betreffende projecten worden op dit moment samen met de overheden nader in kaart gebracht.